«Και γιατί να ενοχοποιηθεί ένα εργαλείο;» θα μπορούσε να ρωτήσει κάποιος. «Για τον ίδιο λόγο που αποθεώνεται.» είναι η απάντηση. Το χειρότερο είναι ότι όπως και στο «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» έτσι και στην περίπτωση των Μαθηματικών οι καταδυναστευόμενοι εμφανίζονται απρόθυμοι να ξεφύγουν από τον δυνάστη τους.
Η σύγχρονη ζωή μας διευθύνεται από τα Μαθηματικά μέσω μοντέλων τα οποία τα χρησιμοποιούν για την κατασκευή τους. Η ειρωνεία έγκειται στο γεγονός ότι οι καταδυναστευόμενοι (οι άνθρωποι) χρησιμοποιούν το εργαλείο που οι ίδιοι ανέπτυξαν για να δημιουργήσουν μοντέλα με τα οποία προσπαθούν να προβλέψουν την μελλοντική συμπεριφορά τους. Αυτό, εκ πρώτης όψεως φαίνεται λογικό αλλά αν το σκεφτούμε σοβαρά είναι τελείως παράλογο.
Και είναι τελείως παράλογο γιατί ένα μαθηματικό μοντέλο μπορεί να λειτουργήσει μόνον όταν η συμπεριφορά μας είναι απόλυτα λογική και άρα αναμενόμενη, δηλαδή προβλέψιμη. Ακόμη κι έτσι κανένα μαθηματικό μοντέλο ΔΕΝ μπορεί να λειτουργήσει χωρίς δεδομένα τα οποία να προέρχονται από αντίστοιχες καταστάσεις του παρελθόντος. Άρα, είναι πολύ δύσκολο να είναι ακριβές ένα μαθηματικό μοντέλο που θα λειτουργήσει για πρώτη φορά μετά την κατασκευή του. Ακόμα χειρότερα το μοντέλο κατασκευάζει η διάνοια κάποιου, ο οποίος αποδέχεται ήδη την επικυριαρχία των Μαθηματικών επειδή οι αριθμοί δεν μπορούν να ψεύδονται. Άλλος παραλογισμός.
Ο οποίος κορυφώνεται σε περιπτώσεις όπως η «πανδημία του κορονοϊού». Υποτίθεται ότι η διάδοση του ιού ακολουθεί γεωμετρική και όχι αριθμητική πρόοδο. Έτσι, οι προβλέψεις για την μετάδοση του και τα θύματα που θ’ αφήσει στο διάβα του είναι εφιαλτικές. Και δεδομένου ότι σχεδόν όλοι πιστεύουν στην παντοδυναμία των Μαθηματικών το μαθηματικό αποτέλεσμα του μοντέλου μοιάζει σαν θανατική καταδίκη από την οποία δεν μπορεί να ξεφύγει κανείς.
Η πίστη στην παντοδυναμία των Μαθηματικών είναι τόση και τέτοια που αδυνατεί αν λάβει υπ’ όψη της ότι οι καταδικασμένοι από αυτά άνθρωποι μπορούν να παραδειγματιστούν από την ατυχία των άλλων ή/και από τις προηγούμενες εμπειρίες τους (να τους έγιναν τα παθήματα μαθήματα). Ωστόσο, από άποψη υπευθυνότητας ο παραδειγματισμός από τα παθήματα των άλλων είναι η πλέον υπεύθυνη συμπεριφορά όσο και αν με τον τρόπο αυτό διαψεύδεται επί της ουσίας η εξουσία των Μαθηματικών. Έτσι, στην περίπτωση μας τα Μαθηματικά λειτουργούν με έναν από δύο ενδεχόμενους τρόπους:
- Σε περίπτωση ανευθυνότητας προβλέποντας το αποτέλεσμα.
- Λειτουργώντας ως φόβητρο (σκιάχτρο) μας υποχρεώνουν να γίνουμε υπεύθυνοι.
Τα Μαθηματικά είναι όπως μια ταινία. Όσες φορές και να την δούμε αυτός που σε μια σκηνή της πέφτει στον γκρεμό πάντα θα πέφτει και ποτέ δεν θα στρίψει την τελευταία στιγμή, γιατί πολύ απλά ΔΕΝ μπορεί να μάθει από το λάθος του. Αν το θυμόμαστε αυτό θα θυμόμαστε πάντα ότι είναι εργαλείο και όχι Θεός, εκτός και αν χρειαζόμαστε την στυγνή εκφοβιστική τους εξουσία για να μας κρατά στον «ίσιο δρόμο». Το τελευταίο είναι ζήτημα προσωπικής επιλογής.
22 Απρίλη 2020
«πανταχού παρόντες».
