Για το μέν θύμα θα μιλήσω παρακάτω. Για τον θύτη το μόνο που χρειάζεται να πώ στο σημείο αυτό, είναι ότι παρότι αυτός είναι το δρών υποκείμενο ταυτόχρονα όμως είναι και «υποχείριο» των παθών και των ορμών του. Δεν μπορεί να μην συμπεριφέρεται αυταρχικά στο «θύμα» του, γιατί πολύ απλά το «θύμα» τον προκαλεί να δράσει με τον τρόπο αυτό.
Τι όμως οδηγεί όλους μας να υποδυθούμε τον ρόλο του «θύματος» παραπάνω από μία φορά στη ζωή μας; Η δύναμη που μας ωθεί να υποδυθούμε τον ρόλο του «θύματος» από παλιά θεωρείται ότι έχει ψυχολογική προέλευση. Αυτή η προσέγγιση «βολεύει» τους θρησκευόμενους αλλά και όσους θα ήθελαν όλη αυτή η ταλαιπωρία (τις περισσότερες ώρες της ημέρας) που αποκαλούμε «ζωή» να έχει κάποιο «νόημα». Για τους υλιστές όπως εγώ (όχι απαραίτητα και κομμουνιστές) τά πράγματα είναι πιο απλά. Πρίν προχωρήσω στο κυρίως μέρος αυτού του άρθρου, είναι σκόπιμο να ξεκαθαρίζω με δυό λόγια τά εξής:
Ο δάσκαλος Αριστοτέλης από τά Στάγειρα (αυτός που κατά την ύστερη Αρχαιότητα τον είχαν αναγάγει στην ύψιστη Αυθεντία και κατέληξε να είναι τ’ όνομα του συνώνυμο του σχολαστικισμού και της οπισθοδρόμησης) θεωρούσε ότι υπήρχαν τρία είδη ψυχής μέσα στο σώμα μας (για περισσότερα βλέπε εδώ). Για τον Αριστοτέλη η ψυχή ταράσσεται από πάθη (μέσα από τά οποία εκδηλώνει την παρουσία της) και κάποιες από τις ιδιότητες της βρίσκονται σε όλη τη φύση γύρω μας. Ο προσεκτικός αναγνώστης δεν μπορεί παρά να προσέξει την ομοιότητα της περιγραφής των ιδιοτήτων της ψυχής του Αριστοτέλη με τον εγκέφαλο.
Από την άλλη η σύγχρονη νευροεπιστήμη απομυθοποιεί περαιτέρω τά πράγματα και αποδίδει τά «πάθη της ψυχής» στην ισορροπία μεταξύ δύο νευροδιαβιβαστών: της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης. Η μεν σεροτονίνη σε υψηλά επίπεδα ευθύνεται για τό αίσθημα τής ευτυχίας, ενώ η ντοπαμίνη ευθύνεται για τόν εθισμό μας στήν προσμονή και τήν επιδίωξη ενός αποτελέσματος. Έτσι εξαιτίας της όταν επιτύχουμε αυτό που επιδιώκουμε δεν νοιώθουμε την ευχαρίστηση που περιμέναμε και καταπιανόμαστε με νέους στόχους κατά προτίμηση δύκολα πραγματοποιήσιμους.
Τώρα που ξεκαθαρίσαμε τά βασικά θέσαμε τις βάσεις για να προχωρήσουμε παρακάτω. Ο «εφιάλτης» του ανθρώπου «από την αυγή του χρόνου» (πάντα μου άρεσε αυτή η έκφραση) είναι οι ευθύνες που συνεχώς αναλαμβάνει. Ευθύνες τόσο απέναντι στον εαυτό του (ο φόβος να μην φανεί κατώτερος των προσδοκιών των άλλων) όσο και αντικειμενικές απέναντι στους άλλους (επιπτώσεις εξαιτίας μιάς δουλειάς που δεν έγινε σωστά). Αυτά ισχύουν για όποιον είναι «ενεργούν υποκείμενο», για όποιον άρχει. Αντίθετα για όποιον είναι παθητικός δέκτης για όποιον έχει συνηθίσει ν’ ακολουθεί διαταγές τά πράγματα είναι ευκολότερα. Δεν έχει ν’ ανησυχεί για ευθύνες.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στην περίπτωση του «βιασμού» είτε αυτός είναι ο γνωστός ψυχο-σωματικός είτε είναι της συνείδησης μας. Το «θύμα» δεν ευθύνεται για τίποτα. Άσε που μπορεί και να του αρέσει κιόλας. Δεν είναι τυχαίο αυτό που λένε ότι «αν δεν μπορείς να τ’ αποφύγεις, τουλάχιστο ευχαριστήσου το!». Το μόνο κακό είναι ότι αυτό «τη σπάει» σόν βιαστή (τουλάχιστον τις περισσότερες φορές) και έτσι μπορεί να «σου ‘ρθει απ’ αλλού που δεν το περιμένεις».
Η επόμενη φάση από την οποία περνούν με ανατριχιαστική μαθηματική ακρίβεια όλα τά «θύματα» είναι η ταύτιση με τον «θύτη» τους. Αναπτύσσουν αισθήματα γι’ αυτόν και με τη συνολική τους στάση όχι μόνο «νομιμοποιούν» τον «βιασμό» αλλά και τον παρατείνουν. Τουλάχιστον τώρα δεν έχουν να φταίνε για τίποτα. Από τη στιγμή αυτή καθένας που μιλά για τον «βιασμό» γίνεται αυτόματα «εχθρός» τους. Δυστυχώς όμως γι’ αυτούς κάποια στιγμή τά πράγματα φτάνουν στο απροχώρητο και οι ψευδαισθήσεις διαλύονται. Όσα από τά θύματα προλαβαίνουν ψάχνουν να βρούν νέο «αφέντη». Υπάρχουν όμως και κάποια που δεν θέλουν να ξαναπεράσουν τά ίδια και αποτραβιούνται «γλύφοντας τις πληγές τους», μπας και έτσι γιατρευτούν.
Εσύ αγαπημένε μου ΑΕΚτζή αναγνώστη σε τι από τά παραπάνω αναγνωρίζεις τον εαυτό σου;
23 Απρίλη 2014.
παρατηρητήριο.
