Ο Βλαδίμηρος (όχι ο Λένιν) μοιάζει με αλεπού. Έχει και την φάτσα και το βλέμμα της αλεπούς. Της παμπόνηρης αλεπούς η οποία προσπαθεί ακόμα και όταν οι γενικότερες συνθήκες δεν την ευνοούν (ραγδαία πτώση των τιμών του πετρελαίου άρα και των εσόδων της Ρωσίας) να πάρει ότι μπορεί περισσότερο. Μπορεί η αλεπού να εξανθρωπίστηκε σε μεγάλο βαθμό μέσω των ιστοριών του Αισώπου, αλλά δεν παύει να είναι ένα αρπακτικό.
Ένα αρπακτικό που σαν όλα τ’ αρπακτικά τρέφεται με κρέας (άλλωστε θα ήταν παράλογο να τρεφόταν με πρασινάδα). Η αλεπού είναι συγγενής του λύκου, αλλά σε σχέση μ’ αυτόν είναι πιο δειλή («πονηρή» κατά τον Αίσωπο), λειτουργώντας σαν καταδρομέας (κτυπά και «την κάνει» αμέσως). Είναι δε σε θέση να πηγαίνει στο παζάρι χωρίς να προκαλεί τον φόβο όπως ο λύκος, το πολύ-πολύ να γεννά υποψίες.
Αν θα θέλαμε να βρούμε τις σημερινές αντιστοιχίες με τα παραπάνω εκτός της προφανούς ταύτισης του Πούτιν με την αλεπού, το παζάρι θα πρέπει ν’ αντιστοιχεί στην Ελλάδα. Μια χώρα η οποία λόγω της ύφεσης στην οποία βρίσκεται εξ’ αιτίας της Παγκόσμιας Οικονομικής Κρίσης (που ξεκίνησε το 2007 από τις Η.Π.Α.) ξεπουλά ότι μπορεί να ξεπουλήσει ψάχνοντας εναγωνίως μετρητά. Μετρητά με τα οποία θα προσπαθήσει να συντηρήσει όσο ακόμη μπορεί μια δυσλειτουργική, κομματική και αναξιοκρατική Κρατική Μηχανή. Μια Κρατική Μηχανή η είσοδος στην οποία συνεχίζει να είναι το όνειρο χιλιάδων ακόμη Ελλήνων.
Κοντολογίς μιλάμε για μια εθισμένη χώρα. Ακριβώς όπως ο εθισμένος στον καπνό, το ποτό ή τα ναρκωτικά ψάχνει εναγωνίως την επόμενη δόση του, έτσι και η Ελλάδα ψάχνει για μετρητά. Ας είναι και δανεικά με μεγάλο τόκο αρκεί να έχουν μεγάλη περίοδο χάριτος (έτσι ώστε να μην είμαστε εμείς στην εξουσία όταν θα τα ζητήσουν πίσω και με τους τόκους τους). Έτσι η Ελλάδα έχει μεταβληθεί τώρα σε μια χώρα «ευκαιρίας» (κατά το «σημαία ευκαιρίας») όπου οτιδήποτε μπορεί να πουληθεί έχει ήδη πάρει την θέση του στον πάγκο του πωλητή και έχει χοντρικά κοστολογηθεί (λίγο πάνω, λίγο κάτω θα τα βρούμε τελικά).
Σε μια τέτοια χώρα προσγειώθηκε την Παρασκευή 27 Μάη ο Βλαδίμηρος (Πούτιν). Μας επισκέπτεται ξανά μετά από 10 χρόνια. Ο προηγούμενος Πρωθυπουργός(;) που τον υποδέχθηκε ήταν ο Κ. Καραμανλής (ναι αυτός για τον οποίο υποτίθεται ότι υπήρχε σχέδιο δολοφονίας του εξ’ αιτίας της σύμπλευσης του με τον Πούτιν). Από την τελευταία επίσκεψη του έχουν γίνει 6 Εθνικές εκλογικές αναμετρήσεις και έχουν εναλλαχθεί 7 Πρωθυπουργοί (Κ. Καραμανλής, Γ. Παπανδρέου, Λ. Παπαδήμος, Π. Πικραμένος, Α. Σαμαράς, Α. Τσίπρας, Α. Θάνου και πάλι Α. Τσίπρας). Ο μόνος που παρέμεινε αμετακίνητος ήταν ο Βλαδίμηρος (αν και όχι στην ίδια θέση μιας και από τότε μετακινήθηκε από την Προεδρία στην Πρωθυπουργία για να επιστρέψει στην Προεδρία). Όποια γνώμη και να έχει κανείς για τον Βλαδίμηρο το μόνο στο οποίο συμφωνούν όλοι είναι ότι έχει εξελιχθεί στον αδιαμφισβήτητο ΤΣΑΡΟ της Ρωσίας. Έναν Τσάρο που σαν όλους τους προηγούμενους (ακόμα και στην εποχή της Σοβιετικής Ένωσης) δεν διστάζει να πράξει οτιδήποτε απαιτούν κάθε φορά οι περιστάσεις.
Οποιαδήποτε ταμπέλα και αν βάλει κανείς στην επίσκεψη του στην Χώρα μας (σκοπό της επίσκεψης) το μόνο σίγουρο είναι ότι σχετίζεται με την προώθηση των πάγιων επιδιώξεων της Ρωσίας στην περιοχή. Επιδιώξεων που πάνε πολλούς αιώνες πίσω. Από τότε που οι Σλάβοι εισέβαλλαν στην Βαλκανική Χερσόνησο. Από τότε που οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες ξεγελάστηκαν πως τους ήλεγχαν (σε κάποιο βαθμό) μέσω του εκ-χριστιανισμού τους (αυτός ο ήταν ο λιγότερο βίαιος και ο πλέον διπλωματικός τρόπος -εκτός της σύναψης γάμου- για ν’ αποκτήσει κάποιος πολιτική επιρροή αν και όχι σίγουρη).
Οι συνεχείς πόλεμοι των Σλάβων της Βαλκανικής με την Βυζαντινή Αυτοκρατορία (και οι τακτικές επιδρομές τους) την είχαν τόσο αδυνατίσει ώστε η κυριαρχία της στην περιοχή να τίθεται υπό αμφισβήτηση. Φυσικά αν κάποιος ήταν σε θέση να εκμεταλλευτεί στο έπακρο την κατάσταση, αυτός ήταν οι Ρώσοι. Την ώρα όμως που ετοιμάζονταν να ορμήσουν σαν αρπακτικό στο θήραμα του τους πρόλαβαν πρώτα οι Σταυροφόροι (1204) και ύστερα οι Οθωμανοί, οι οποίοι παγίωσαν για σχεδόν 5 αιώνες την κυριαρχία τους στην περιοχή «βάζοντας πάγο» στα επεκτατικά τους σχέδια. Σχέδια που περιλάμβαναν την επέκταση προς Νότο και την έξοδο στην Άσπρη Θάλασσα, δηλαδή το Αιγαίο, σε αντιδιαστολή με την Μαύρη Θάλασσα.
Από τη στιγμή που καταλύθηκε τυπικά η Βυζαντινή Αυτοκρατορία με την πτώση της Βασιλεύουσας οι Ρώσοι μεταβάλλονται σε «κληρονόμους» (διαδόχους) της. Σιγά-σιγά εκμεταλλευόμενοι το ομόθρησκο και ομοφυλετικό (Σλαβικό) χαρακτήρα των γειτονικών στη Ρωσία περιοχών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας πέτυχαν να βάλουν στη σφαίρα επιρροής τους τις λεγόμενες «Παραδουνάβιες Ηγεμονίες» (τις περιοχές από τις οποίες περνά ο Δούναβης). Δυστυχώς γι’ αυτούς σ’ αυτές τις Ηγεμονίες (Αυτοδιοικούμενες περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) δεν περιλαμβανόταν η έκταση της σημερινής Ελλάδας. Αυτό όμως κάθε άλλο παρά τους αποθάρρυνε.
Παίζοντας με τα αισθήματα των προγόνων μας και τον μόνιμο πόθο τους για Λευτεριά, χρησιμοποιώντας το ομόδοξο αλλά και εμφανιζόμενοι ως διάδοχοι των Βυζαντινών προσπαθούσαν κάθε τόσο μέσω των πρακτόρων τους να τους ξεσηκώσουν. Το 1770 οι αδερφοί Ορλώφ υποκίνησαν εξέγερση η οποία ποτέ δεν έλαβε τις διαστάσεις που ανέμεναν οι υποκινητές της. Η εξέγερση δεν έλαβε από την Ρωσία ποτέ την υποστήριξη που είχαν υποσχεθεί οι Ορλώφ και φυσικά κατεπνίγει στο αίμα. Επειδή τίποτα δεν γίνεται χωρίς να υπάρχει κάποια σκοπιμότητα, πρέπει να σημειώσουμε ότι η εξέγερση αποφασίστηκε και οργανώθηκε κατά την διάρκεια του Ρωσο-Τουρκικού πολέμου (1868-1874) -προκειμένου να λειτουργήσει ως περισπασμός για την Πύλη- αποτέλεσμα του οποίου ήταν η Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή. Μιας Συνθήκης ο κυριότερος όρος της οποίας προέβλεπε την ελεύθερη διέλευση των Στενών απ’ όσα πλοία έφεραν Ρωσική σημαία. Τον όρο αυτό εκμεταλλεύτηκαν εμπορικά οι Έλληνες καραβοκυραίοι και έκαναν περιουσίες πριν την Επανάσταση του 1821.
Όταν παρά την θέληση (και) της Ρωσίας εξερράγη η Επανάσταση ο σχεδιασμός άλλαξε προκειμένου να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Τότε η Ρωσική διπλωματία πρότεινε η σημερινή Ελλάδα να χωριστεί σε 3 φόρου υποτελείς στον Σουλτάνο Ηγεμονίες κατά τα πρότυπα των Παραδουνάβιων. Το σχέδιο αυτό έλαβε την ονομασία «Σχέδιο των Τριών Τμημάτων» και απογοήτευσε οικτρά τους προγόνους μας καθώς προέβλεπε Αυτονομία και όχι Ανεξαρτησία. Είναι προφανές ποιος προοριζόταν να κάνει κουμάντο στις προτεινόμενες από την Ρωσική διπλωματία Ηγεμονίες.
Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν όπως θα τα επιθυμούσε η Ρωσία. Κάθε άλλο μάλιστα. Μετά την Απελευθέρωση της Στερεάς, της Πελοποννήσου, της Εύβοιας, των Σποράδων και των Κυκλάδων (Α’ Ελληνικό Κράτος) και την προσάρτηση της Θεσσαλίας (1881) στην αυγή του 20 αιώνα η Ελληνική Αστική Τάξη βρήκε τον πολιτικό εκφραστή της. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος (ότι κι αν λένε οι φιλοβασιλικοί) ήταν αυτός που διπλασίασε εδαφικά την Ελλάδα. Τόσο πολεμώντας όσο και παζαρεύοντας διπλωματικά. Τώρα η Ελλάδα (1913) είχε στην κυριαρχία της το μεγαλύτερο τμήμα της Μακεδονίας και η έξοδος στην Άσπρη Θάλασσα (Αιγαίο) ολοένα και απομακρυνόταν. Στο μόνο που μπορούσαν να ελπίζουν ήταν η διαπραγμάτευση στη Διεθνή Διάσκεψη που ακολούθησε τον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο. Ήταν τότε που στους Βούλγαρους υπόσχονταν την Θεσσαλονίκη ή εναλλακτικά την Καβάλα και οι Γερμανοί και οι Άγγλοι προκειμένου να τους έχουν συμμάχους τους στο επικείμενο Α’ Π.Π.
Υπήρξε ωστόσο μια μικρή περίοδος στην οποία φάνηκε να χαμογελά η τύχη στους Σλάβους και το όνειρο της εξόδου στην Άσπρη Θάλασσα να πραγματοποιείται. Ήταν την περίοδο του Στρατηγού Παγκάλου (1925-26) όταν παραχωρήθηκε στους Σέρβους τμήμα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης για να εισάγουν και να εξάγουν ατελώς προϊόντα τους. Το τμήμα αυτό από νομικής άποψης θεωρούνταν Σερβική επικράτεια (όπως άλλωστε ισχύει και για τις Πρεσβείες). Ούτε όμως αυτή η διαρρύθμιση κράτησε πολύ.
Φτάνουμε έτσι στις παραμονές του Β’ Π.Π. όταν οι Γερμανοί τάζουν στους Βούλγαρους την Β. Ελλάδα (όση δεν είχαν τάξει στους Ιταλούς και όση δεν ενδιέφερε τους ίδιους). Έστω και «από σπόντα», έστω και για 3,5 χρόνια οι Βούλγαροι βγαίνουν πλέον στο Αιγαίο. Ούτε όμως αυτή η διαρρύθμιση κράτησε πολύ.
Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ενδιαμέσως των Βαλκανικών Πολέμων και του Β’ Π.Π. υπήρξαν οι προσπάθειες των Σλάβων για «αυτοδιάθεση των Μακεδόνων» και δημιουργία «Μακεδονικού Κράτους». Ενός μορφώματος το οποίο θα ήταν ανίκανο να μείνει ανεξάρτητο και να μην καταστεί υποχείριο των Ρώσων (είτε άμεσα είτε μέσω των εντολοδόχων τους). Οι προσπάθειες αυτές κορυφώθηκαν με την δημιουργία της Ομόσπονδης (στα πλαίσια της Γιουγκοσλαβίας του Τίτο) Δημοκρατίας της Μακεδονίας, η οποία σήμερα είναι πέρασμα για ναρκωτικά και όπλα, ενώ εκπληρώνει τον σκοπό ύπαρξης της φιλοξενώντας μια τεράστια στρατιωτική βάση των Η.Π.Α.
Αν υπήρξε (και αν πρόκειται να υπάρξει ποτέ) μια ευνοϊκή για την Ρωσία συγκυρία προκειμένου αυτή να πραγματοποιήσει τις πάγιες επιδιώξεις της αυτή είναι η σημερινή. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ρωσία ενδιαφέρεται για τους σιδηροδρόμους και για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης (του Πειραιά το πρόλαβαν οι Κινέζοι, άσε που πέφτει και μακρυά). Προφανώς η Ρωσία χρειάζεται και κάποιον επιτόπου να προασπίζεται και να προωθεί τα συμφέροντα της.
Ο άνθρωπος που από καιρό έχει επιλεγεί γι’ αυτόν τον ρόλο είναι ο Ιβάν Σαββίδης, από τον οποίο ο Βλαδίμηρος κάθε τόσο «παίρνει αναφορά» για το πολιτικό και οικονομικό παρασκήνιο της Χώρας. Ωστόσο το χρήμα δεν μπορεί να τ’ αγοράσει όλα όσα χρειάζεται η Ρωσία για ν’ αναβαθμίσει την θέση της παγκοσμίως. Απαιτούνται και άλλα πράγματα λιγότερο υλικά (ας πούμε πνευματικά) τα οποία απαιτούν και χρήμα αλλά κυρίως «νομιμοποίηση» ενώ προσδίδουν κύρος.
Από την Αρχαιότητα η θρησκεία χρησιμοποιείται τόσο για τον έλεγχο των λαών (μαζών) όσο και για την προώθηση της διεθνούς πολιτικής των «Μεγάλων Δυνάμεων». Ο εκ-χριστιανισμός των Σλάβων μπορεί να πρόσφερε αρχικά κάποια πολιτικά οφέλη στους Βυζαντινούς Αυτοκράτορες, αποτέλεσε όμως και πηγή συνεχών προστριβών. Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης όταν οι Ρώσοι ένοιωσαν δυνατοί ήρθαν σε ρήξη με το Οικουμενικό Πατριαρχείο ανακηρύσσοντας δικό τους Ρωσικό Πατριαρχείο (1589) το οποίο σ’ αντιδιαστολή με το πρώτο δεν ήταν υπό Οθωμανικό και στη συνέχεια Τουρκικό έλεγχο. Κάτι ανάλογο αλλά όχι φυσικά της ίδιας σημασίας ήταν η ανακήρυξη της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ελλάδας επί Όθωνα το 1850.
Αυτό που επιδιώκει σήμερα η Ρωσία είναι να νομιμοποιήσει την οικονομική και πολιτική της δύναμη παίρνοντας μέσω του Πατριαρχείου Ρωσίας τη θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου σαν καθοδηγητή και προστάτη των Ορθοδόξων Χριστιανών. Άλλωστε το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν έχει την οικονομική δύναμη που διαθέτει η Ρωσία και συν τοις άλλοις εδρεύει και στην αλλόθρησκη και παγίως εχθρική προς την Ρωσία Τουρκία. Από την οπτική αυτή οι διαφορές του Ρωσικού Πατριαρχείου με το Οικουμενικό προσλαμβάνουν άλλο νόημα που άπτεται των σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών.
Μια τέτοια προσπάθεια δεν θα είχε τύχη αν δεν περιλάμβανε και την Ελλάδα. Ο ρόλος της Χώρας μας (ακόμη και αν δεν το αντιλαμβάνεται πλήρως η Ελληνική ηγεσία) είναι διττός. Από τη μια εξ’ αιτίας της ύπαρξης στην Ελληνική Επικράτεια της Χερσονήσου του Άθω (Άγιο Όρος) και από την άλλη εξαιτίας της ύπαρξης της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ελλάδας και του τρόπου που αυτή κατέστη Αυτοκέφαλη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τον σημαντικό ρόλο που έχουν στην κοινότητα του Άθω οι Σλάβοι (Σέρβοι, Βούλγαροι, Ρώσοι) και οι μονές τους μεταξύ των οποίων σημαντική θέση έχει η Ρωσική (Ι.Μ. Παντελεήμονος).
Έτσι κι αλλιώς υποβόσκει μακροχρόνια κόντρα μεταξύ της Ελλαδικής Εκκλησίας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο η Ελλαδική Εκκλησία ελέγχει για την στάση του στο θέμα της συνεννόησης μεταξύ των διαφόρων Χριστιανικών δογμάτων, ενώ υποβόσκει η μόνιμη εστία προστριβών σχετικά με το καθεστώς των «Νέων Χωρών» (των περιοχών που ενσωματώθηκαν μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους). Σίγουρα θα υπάρξουν πολλοί Μητροπολίτες που θα υποστήριζαν μια στενότερη σχέση με το Ρωσικό Πατριαρχείο. Το θέμα είναι αν θα προχωρούσαν κάνοντας και το επόμενο στη σειρά βήμα, δηλαδή να προσκολληθούν σ’ αυτό αναγνωρίζοντας έτσι την πρωτοκαθεδρία του στον Χριστιανικό κόσμο. Γνωρίζουν πως από το σημείο αυτό (αν και όταν φτάσουν εκεί) μέχρι την απώλεια της ανεξαρτησίας που απολαμβάνει σήμερα η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδας ο δρόμος δεν είναι πολύς. Ίσα-ίσα.
Ωστόσο στην φάση αυτή δεν χάνουν τίποτα αφήνοντας αυτό το ενδεχόμενο ανοιχτό. Όσο κρατούν την πόρτα ανοιχτή στους Ρώσους τόσο αυξάνουν την πίεση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Άλλωστε αυτού του τύπου οι διαπραγματεύσεις κρατάνε πολύ και εύκολα χαλάνε. Για την ώρα δεν τίθεται ακόμα τέτοιο ζήτημα και ούτε θα τεθεί μέχρι το Ρωσικό σχέδιο για το Άγιο Όρος να πάρει συγκεκριμένη μορφή. Μόνον τότε θ’ αρχίσει να γίνεται εμφανής ο Ρωσικός σχεδιασμός. Μέχρι τότε όμως πολλά μπορεί ν’ αλλάξουν…
Αντί επιλόγου μια παρατήρηση:
Θα ήταν επιζήμιο για τον Ελληνισμό τόσο ως έννοια όσο και ως Εθνότητα, αν εξ’ αιτίας των φιλοδοξιών και του πείσματος κάποιων ρασοφόρων διαρρηγνύαμε τους δεσμούς μας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Όχι επειδή η πίστη θα μας σώσει ή επειδή πρέπει σώνει και καλά να κρατήσουμε ζωντανό το «ένδοξο Βυζαντινό μας παρελθόν». Τίποτα απ’ όλα αυτά. Ο λόγος είναι κάτι σημαντικότερο.
Οι ιερείς του Οικουμενικού Πατριαρχείου διακρίνονται από πολύ υψηλό πνευματικό επίπεδο και από μια έννοια οικουμενισμού (κοσμοπολιτισμού), κάτι που δεν μπορεί να υποστηριχθεί για την πλειοψηφία των ιερέων της Εκκλησίας της Ελλάδας. Αρκετοί δε από αυτούς τους ιερείς της Ελλαδικής Εκκλησίας πιθανόν να θεωρούν ότι αξίζουν για παραπάνω και όπως γνωρίζουμε το αίσθημα της αδικίας (του αδικημένου σωστότερα) είναι η αιτία ενός εκ των «θανάσιμων αμαρτημάτων» και ειδικότερα αυτό του φθόνου. Η Ελλάδα δεν πρέπει να περιχαρακωθεί αμυνόμενη απέναντι σε περισσότερο ή λιγότερο υπαρκτούς εχθρούς. Συν τοις άλλοις η περιχαράκωση και η άμυνα τσακίζουν το ελεύθερο πνεύμα και σε βάθος χρόνου παράγουν δούλους.
Μετά από τα παραπάνω υπενθυμίζω τα ερωτήματα που τίθενται στον τίτλο και τον υπότιτλο και τα οποία είναι εξόχως ενδιαφέροντα:
Τι κάνει η αλεπού (Πούτιν) στο παζάρι (Ελλάδα);
Θα καταφέρει επιτέλους η Ρωσία να κάνει την Ελλάδα προτεκτοράτο της;
30 Μάη 2016
παρατηρητήριο.
